Emilia Plater

Emilia Plater urodziła się 13 listopada w 1806 roku w Wilnie. Dzieciństwo spędziła w Inflantach, w majątku Liksana. Platerowie byli spolonizowanym rodem pochodzącym z Westfalii. Przyjęli język polski, tradycje i zwyczaje, wrośli w społeczeństwo polskie. Brali czynny udział w życiu politycznym i społecznym Polski, osiągając wysokie stanowiska. Emilia jako mała dziewczynka chłonęła z zainteresowaniem gawędy i opowiadania o bohaterskich czynach Polaków.

Emilia wyniosła z domu staranne wykształcenie. Obok jej książek leżały pistolety, sama dbała o konia, była znakomitym jeźdźcem. Dużo czytała, szczególnie dzieła romantyczne. Znała historię procesu Filomatów i Filaretów, czytała "Ballady i romanse" oraz "Grażynę" Mickiewicza. Ten ostatni utwór wywarł na niej szczególne wrażenie - jej bohaterka stała się dla Emilii wzorcem postępowania.

Gdy wybuchło powstanie listopadowe długo czekano na Litwie na wkroczenie wojsk polskich. Wierna swoim patriotycznym przekonaniom Emilia ścięła włosy i w powstańczym mundurze, na czele zwerbowanych przez siebie ochotników ruszyła w kierunku Dyneburga. Jej oddział składał się z 280 strzelców, kilkuset kosynierów i 60 jezdnych. Generał Chłapowski, który z polecenia Rządu Narodowego miał podtrzymać walkę powstańców, pochwalał bohaterstwo Emilii ale radził jej aby wycofała się z powstania. "Postanowiłam być żołnierzem, dopóki Polska nie odzyska pełnej wolności" odrzekła Emilia Plater..

Mianowana dowódcą I Kompanii Pierwszego Pułku Litewskiego, stała się obiektem powszechnego uwielbienia i szacunku. Dbała o żołnierzy, w walce była nieustraszona. Kiedy generał Chłapowski postanowił złożyć broń i przekroczyć pruską granicę oświadczyła: "Lepiej byłoby umrzeć, niż skończyć takim upokorzeniem". Nie poszła za Chłapowskim do Prus, postanowiła przedrzeć się do Królestwa aby tam walczyć dalej.  Podczas tej próby przedostania się przez lasy, Emilia ciężko zachorowała. Mimo troskliwej opieki, którą została otoczona, Emilia Plater zmarła 23 grudnia 1831 roku. Pochowana została w małej wiosce Kopciów.

Wkrótce po śmierci Emilii Plater ukazało się kilka książek na jej temat. O Emilii Plater pisali wiersze sławni europejscy poeci, pisał o niej także Adam Mickiewicz. Jednak jego "Śmierć pułkownika" jest fantazją poetycką. Ze źródeł historycznych Emilia nie umarła w "biednej chatce leśnika" tylko w dworze szlacheckim, gdzie ukrywała się jako nauczycielka Korowińska.

W powstaniu listopadowym, po raz pierwszy w historii Polski, kobiety powszechnie brały udział w walce o niepodległość kraju. Było to nowe, dotychczas nieznane zjawisko w Europie. Wiadomo o co najmniej kilkuset kobietach, które używając męskich imion i nazwisk, w przebraniu wojskowym, podawały się za mężczyzn i w tym charakterze brały udział w powstaniu. Dzięki poetom i pisarzom, którzy utrwalili życie i śmierć Emilii Plater, dla potomnych stała się ona również reprezentantką tych wszystkich kobiet, które bezimiennie walczyły w powstaniu listopadowym.